Côn Đảo trên hành trình kiến tạo tương lai xanh

Những năm gần đây, Côn Đảo đang bước vào dòng chảy chuyển đổi xanh mạnh mẽ, từ các mô hình kinh doanh dịch vụ du lịch tiên phong cắt giảm rác thải nhựa, đến cộng đồng cư dân cùng chung tay thực hành kinh tế tuần hoàn. Tất cả đang kiến tạo nền tảng cho một Côn Đảo phát triển chất lượng, trách nhiệm và bền vững, nơi tăng trưởng xanh không chỉ là định hướng, mà đã trở thành hành động thiết thực.

Doanh nghiệp dịch vụ tiên phong chuyển mình bền vững

Ngành dịch vụ và du lịch của Côn Đảo đã thể hiện rõ nhất tinh thần tiên phong trong chuyển đổi xanh. Các cơ sở lưu trú, đặc biệt là nhóm resort và khách sạn cao cấp đã chuyển từ nhận thức sang hành động bằng những giải pháp bền vững trong hoạt động kinh doanh.
Tại khu nghỉ dưỡng cao cấp Six Senses Côn Đảo, triết lý “vòng khép kín” được xem như kim chỉ nam để giảm thiểu tác động đến môi trường. Hạn chế tối đa việc chôn lấp rác, biến chất thải thành tài nguyên ngay trên đảo. Mọi loại rác thải sinh hoạt đều được phân loại từ đầu nguồn. Rác bếp và rác hữu cơ được xử lý ngay tại chỗ để trở thành nguồn phân bón hữu ích cho cảnh quan. Giấy, kim loại và các vật liệu tái chế khác được thu gom và đưa về cơ sở tái chế địa phương. Đặc biệt, thủy tinh được nghiền nhỏ để tạo nên những viên gạch terrazzo dùng trong xây dựng, trang trí khu nghỉ dưỡng. Gỗ thải cũng được nghiền thành vật liệu hoặc mùn ủ.

Six Senses là một trong những bên đầu tiên ký kết Global Tourism Plastics Initiative (Sáng Kiến Toàn Cầu Về Nhựa Trong Ngành Du Lịch). Ảnh: Six Senses Côn Đảo

Tuy vậy, điều tạo dấu ấn lớn hơn cả là sự gắn kết giữa du lịch và bảo tồn thiên nhiên. Tại Six Senses Côn Đảo, chương trình cứu hộ và ấp trứng rùa biển “Let’s Get Cracking” đã trở thành minh chứng sống động cho tinh thần trách nhiệm với môi trường. Nhờ sự hợp tác với Vườn quốc gia Côn Đảo, hàng chục ngàn cá thể rùa con đã được thả về biển. Không chỉ góp phần bảo vệ loài rùa quý hiếm, hoạt động còn là sản phẩm giáo dục sinh thái cho du khách, giúp họ hiểu rằng mỗi kỳ nghỉ tại Côn Đảo cũng là một cách đóng góp cho bảo tồn.

Trong khi đó, The Secret Côn Đảo lại chọn hướng đi giản dị nhưng hiệu quả. Khách sạn tận dụng nguồn năng lượng mặt trời, thay thế hoàn toàn các vật dụng nhựa bằng giấy, tre, vật liệu phân hủy sinh học và tái sử dụng. Các sản phẩm chăm sóc cá nhân như dầu gội, sữa tắm không còn dạng chai nhỏ dùng một lần, mà được đựng trong bình lớn nhằm giảm rác thải. Đáng chú ý, hệ thống lọc nước sạch vận hành ngay trong khách sạn đã giúp loại bỏ nhu cầu sử dụng nước đóng chai, đồng thời kiểm soát được chất lượng theo tiêu chuẩn nghiêm ngặt. Tinh thần trách nhiệm ấy còn lan rộng ra cộng đồng thông qua giải chạy thường niên “Save Turtles Run”. Khởi động từ năm 2022 đến nay giải chạy vì rùa biển đã duy trì được 4 mùa, thu hút đông đảo du khách cùng tham gia, qua đó góp phần nâng cao nhận thức về bảo vệ môi trường sống của rùa biển và hệ sinh thái Côn Đảo.

Khách sạn The Secret Côn Đảo và mô hình thay thế các sản phẩm nhựa dùng 1 lần bằng sản phẩm thân thiện môi trường

Không chỉ các đơn vị du lịch lớn, dòng chảy chuyển đổi xanh còn lan tỏa sâu rộng trong toàn ngành du lịch của đặc khu. Các cơ sở lưu trú, dịch vụ đều đồng loạt giảm nhựa dùng một lần, thay thế bằng các vật liệu thân thiện với môi trường, chủ động phân loại rác trong kinh doanh.     

Giao thông vận chuyển, một ngành quan trọng trong chuỗi dịch vụ phục vụ du lịch cũng chuyển mình mạnh mẽ “xanh hóa” đóng góp vào công cuộc chuyển đổi xanh của Côn Đảo. Trên địa bàn có 8 doanh nghiệp đầu tư mô hình cho thuê xe đạp phục vụ khách tham quan, khám phá đảo và 2 doanh nghiệp đầu tư, khai thác dịch vụ taxi điện phục vụ khách tham quan. Ngày 19/12/2025, tuyến xe buýt điện đầu tiên kết nối các đầu mối giao thông lớn như sân bay Cỏ Ống, cảng Bến Đầm với trung tâm Côn Đảo sẽ khai trương hoạt động.

Xe bus điện khai trương ở Côn Đảo. Ảnh: vnexpress.net

Tuyến xe buýt mang số 173. Theo công bố của Công ty cổ phần Tập đoàn Côn Đảo, đơn vị khai thác tuyến xe buýt trên, cự ly tuyến dài 17,1km, không trợ giá, thời gian hành trình là 30 phút/chuyến, tuyến hoạt động trong khung giờ từ 5h đến 19h. Ngoài ra, trong thời gian tới sẽ có 5 tuyến buýt điện khác cũng sẽ được đưa vào hoạt động tại đặc khu Côn Đảo gồm: tuyến 174 (kết nối các trục đường trung tâm Côn Đảo); tuyến 175 (trung tâm Côn Đảo - cảng Bến Đầm); tuyến 176 (khu Tây Bắc - trung tâm Côn Đảo); tuyến 177 (khu Đông Nam - trung tâm Côn Đảo); tuyến 178 (kết nối các địa điểm danh lam, thắng cảnh du lịch).

Có thể thấy, chuyển đổi xanh để bảo vệ môi trường và giữ gìn bản sắc hệ sinh thái đặc biệt đã trở thành chuẩn mực hoạt động mới của dịch vụ du lịch, góp phần quan trọng trong việc xây dựng hình ảnh điểm đến Côn Đảo “sáng - xanh - sạch - đẹp - văn minh và bền vững”.

Cộng đồng địa phương - hạt nhân của chuyển đổi xanh

Song hành với sự chuyển mình của ngành du lịch, cộng đồng dân cư địa phương chính là nền tảng cốt lõi cho một Côn Đảo phát triển dài hạn. Khi chính quyền triển khai đề án kinh tế tuần hoàn, các hộ dân, tổ chức xã hội và lực lượng thanh thiếu niên đã tham gia tích cực, tạo thành sức mạnh liên kết giữa nhà nước, doanh nghiệp và người dân.

Các mô hình “Ngôi nhà xanh”, “Đổi rác lấy quà”, “Vườn thuốc Nam phủ xanh điểm rác”, trường học không rác thải nhựa, chợ không rác thải nhựa, Ngày thứ Bảy xanh… không còn là phong trào mà đi vào thực chất bằng hành động cụ thể, duy trì thường xuyên đã làm thay đổi rõ rệt cách cư dân ứng xử với rác thải. Nhiều gia đình tự tái chế rác hữu cơ thành phân bón, giảm gánh nặng cho hệ thống xử lý rác và góp phần phủ xanh không gian sống. Ý thức của thế hệ trẻ cũng được nâng lên, thể hiện qua các nhóm tình nguyện, các chiến dịch làm sạch bãi biển, hay những hoạt động tuyên truyền về phân loại rác.

Nhờ sự chung sức của cả cộng đồng, Côn Đảo đang hình thành những trụ cột quan trọng cho mô hình phát triển bền vững, đó là giảm rác thải nhựa, du lịch trách nhiệm và lối sống xanh. Ba trụ cột này tạo nên nền móng để Côn Đảo từng bước trở thành hình mẫu của mô hình đảo tuần hoàn, nơi mọi hoạt động từ sinh hoạt, thương mại đến du lịch đều hướng tới mục tiêu hạn chế phát thải, sử dụng tài nguyên hiệu quả và bảo vệ môi trường biển.

Thu gom rác tại bãi Cát Lớn hòn Bảy Cạnh. Ảnh: Kim Vinh

Côn Đảo hôm nay cho thấy rằng phát triển không đồng nghĩa với đánh đổi. Những gì đang diễn ra tại đây là minh chứng rõ nét cho khả năng gắn kết giữa bảo tồn và tăng trưởng. Kết quả bước đầu của mô hình kinh tế tuần hoàn với trọng tâm “giảm rác thải nhựa - du lịch không nhựa - cộng đồng sống xanh” đã đặt nền móng cho một mô hình phát triển bền vững. Trong định hướng của TP.Hồ Chí Minh và đặc khu Côn Đảo, Côn Đảo sẽ kiên định với du lịch trách nhiệm, bảo tồn gắn liền với sinh kế xanh, từ những bước đi vững chắc trên hành trình chuyển đổi xanh, Côn Đảo hoàn toàn có thể trở thành lá cờ đầu trong mô hình đảo tuần hoàn của Việt Nam, nơi thiên nhiên được tôn trọng, con người sống hài hòa với môi trường và du lịch trở thành ngành kinh tế xanh đúng nghĩa./.