Thứ ba - 16/12/2025 05:21
Di tích Trại Phú Hải là trại giam lớn nhất và lâu đời nhất thuộc hệ thống Di tích Đặc biệt Quốc gia Nhà tù Côn Đảo. Trại Phú Hải là một trong những di tích có ý nghĩa đặc biệt, phản ánh sự kiên cường, bất khuất của các chiến sĩ cách mạng và đồng bào yêu nước Việt Nam trong những năm tháng bị đày ải, tra tấn dưới chế độ Thực dân, đế quốc.
Ngày nay, Trại Phú Hải không chỉ là một di tích lịch sử mà còn là một chứng tích tội ác của chế độ thực dân, đế quốc và trở thành một điểm đến quan trọng trong hành trình về nguồn, tìm hiểu lịch sử đấu tranh cách mạng của dân tộc.
Di tích Trại Phú Hải nằm trên đường Lê Văn Việt, thuộc trung tâm đặc khu Côn Đảo. Đây là trại giam cổ nhất, được thực dân Pháp lập nên từ năm 1862 và xây dựng kiên cố từ năm 1889 đến năm 1896 thì hoàn chỉnh.
Trại Phú Hải còn có các tên gọi khác là: Bange 1, trại Cộng Hòa, trại 2, đến tháng 11/1974 được gọi là trại Phú Hải. Trại rộng hơn 12.000m² bao gồm 10 phòng giam tập thể; 1 phòng giam tù đặc biệt; 20 xà lim; Khu lao động khổ sai đập đá; Hầm xay lúa khổ sai. Ngòai ra còn có các công trình phụ như: Câu lạc bộ; phòng hớt tóc; nhà bếp; nhà ăn; giảng đường, nhà nguyện, sân vườn… Tuy nhiên, tất cả đều được dựng lên để đối phó với các đoàn giám sát về nhân quyền của quốc tế và đánh lừa dư luận.
Trại Phú Hải giam giữ chủ yếu là tù chính trị. Qua các giai đoạn, từ thuở Cần Vương, Văn Thân chống Pháp như: chí sỹ Ngô Đức Kế, Đặng Nguyên Cẩn, Lã Xuân Oai, Phan Chu Trinh… đến những nhà cách mạng nổi tiếng như: Chủ tịch Tôn Đức Thắng, Tổng Bí thư Lê Duẩn, Lê Đức Thọ, Phạm Hùng, Nguyễn An Ninh… đều từng bị giam giữ tại Trại Phú Hải.
Trại Phú Hải cũng là nơi Chi bộ cộng sản đầu tiên trong nhà tù Côn Đảo được ra đời cuối năm 1932, sau phát triển thành Đảo ủy Côn Đảo.
Tuy bị đày đọa trong điều kiện khắc nghiệt, nơi được coi là hiện thân của “địa ngục trần gian”, là nơi mà các tù nhân bị giam cầm, tra tấn dã man, phải lao động khổ sai trong những điều kiện khắc nghiệt nhất. Nhưng lao tù lại chính là trường học cách mạng, nơi trui rèn tinh thần kiên cường và bất khuất của những người chiến sĩ cách mạng.
Di tích Trại Phú Hải là một phần không thể thiếu trong lịch sử Côn Đảo và lịch sử đấu tranh giải phóng dân tộc Việt Nam. Đây là nơi chứng kiến những đau thương, mất mát, nhưng cũng là nơi lưu giữ những giá trị tinh thần quý giá của dân tộc. Mỗi lần đặt chân đến Trại Phú Hải, du khách không chỉ cảm nhận được những nỗi đau của quá khứ mà còn thấu hiểu được giá trị của nền hòa bình, độc lập, tự do của dân tộc hôm nay.
Tác giả bài: Lý Thị Thu Huyền