Phát triển du lịch bền vững phải gắn liền với bảo vệ môi trường

TÁC ĐỘNG CỦA DU LỊCH ĐỐI VỚI MÔI TRƯỜNG

Về mặt tích cực, du lịch phát triển tác động rất lớn đến môi trường tự nhiên như: Tăng hiệu quả sử dụng đất nhờ sử dụng quỹ đất còn bỏ trống hoặc sử dụng không hiệu quả; giảm sức ép do khai thác tài nguyên quá mức, cải thiện các điều kiện về khí hậu, làm tăng mức độ đa dạng sinh học… Du lịch có thể giúp làm sạch môi trường thông qua các chương trình quy hoạch cảnh quan, thiết kế xây dựng. Đối với môi trường xã hội - nhân văn, du lịch phát triển sẽ góp phần chuyển dịch cơ cấu, tăng trưởng kinh tế, xuất khẩu tại chỗ thông qua bán hàng và dịch vụ để thu ngoại tệ từ khách du lịch; tạo thêm việc làm, tăng thu nhập cho một bộ phận cộng đồng dân cư địa phương; bảo tồn, khôi phục và nâng cao giá trị di sản văn hóa vật thể và phi vật thể.

Bên cạnh những mặt tích cực, du lịch cũng đem đến những tác động tiêu cực cho môi trường khi tốc độ phát triển du lịch quá nhanh trong điều kiện nhận thức của các chủ thể tham gia vào hoạt động du lịch hạn chế, công cụ quản lý nhà nước về môi trường còn hạn chế, thiếu phương tiện xử lý môi trường, thiếu kinh phí...

Đối với môi trường tự nhiên, du lịch làm tăng áp lực về chất thải, nước thải sinh hoạt; tăng nguy cơ ô nhiễm môi trường đất, nước, các nguồn nước ngầm. Tuy được coi là ngành “công nghiệp không khói”, nhưng du lịch có thể gây ô nhiễm không khí thông qua phát, xả khí thải động cơ xe máy và tàu thuyền, đặc biệt là ở các đô thị du lịch và trục giao thông chính. Các hệ sinh thái và môi trường biển đảo, các rạn san hô, thảm cỏ biển, rừng ngập mặn có thể bị biến đổi theo chiều hướng xấu đi do phát triển du lịch không hợp lý; nhiều loài sinh vật hoang dã quý hiếm bị săn bắt phục vụ nhu cầu ẩm thực, đồ lưu niệm, buôn bán mẫu vật.

Đối với môi trường xã hội - nhân văn, các giá trị văn hóa truyền thống của nhiều cộng đồng dân cư rất dễ bị biến đổi do thường xuyên tiếp xúc với nhiều nền văn hóa trên thế giới và xu hướng thị trường hóa các hoạt động văn hóa. Các di tích lịch sử, văn hóa, khảo cổ rất dễ bị xuống cấp khi chịu tác động của quá đông khách du lịch tới thăm. Cảnh quan môi trường dễ bị phá vỡ, người dân phải rời bỏ chỗ ở quen thuộc để tái định cư ngoài ý muốn do xây dựng các công trình, cơ sở vật chất du lịch tự phát, kiến trúc không hài hòa...

CHUNG TAY BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG DU LỊCH

Bảo vệ môi trường du lịch là một trong những nhiệm vụ trọng tâm trong quá trình phát triển du lịch mà các cơ quan quản lý, chính quyền địa phương, cộng đồng dân cư, các đơn vị kinh doanh du lịch kể cả khách du lịch phải nhìn nhận đúng mới có những hành động đúng để cùng phối hợp thực hiện tốt nhiệm vụ bảo vệ môi trường du lịch.

 Theo đó, cơ quan quản lý nhà nước cần làm rõ trách nhiệm phối hợp của các cơ quan liên quan đối với vấn đề bảo vệ môi trường trong du lịch để đề ra những chính sách quản lý môi trường du lịch phù hợp; hướng dẫn cách thức sử dụng các nguồn tài nguyên, xử lý rác thải; quy hoạch chi tiết các điểm, khu du lịch, đề ra các quy định, giáo dục người dân có ý thức giữ gìn vệ sinh bảo vệ môi trường sinh thái ở các điểm, khu du lịch, khu di tích lịch sử, văn hóa... Cơ quan quản lý nhà nước cũng cần có chiến lược, chương trình hành động thực hiện đánh giá hàng năm về công tác bảo vệ môi trường trong lĩnh vực du lịch; đồng thời tăng cường các hoạt động tuyên truyền và hướng dẫn nhân dân ở các vùng, tuyến, điểm du lịch làm tốt công tác vệ sinh môi trường, tạo phong cách giao tiếp lịch sự với du khách, nâng cao nhận thức của người dân về tài nguyên du lịch và phát triển du lịch bền vững...

Chính quyền ở địa phương thì cần tuyên truyền, giáo dục và vận động du khách và cộng đồng dân cư địa phương hưởng ứng, tham gia các hoạt động bảo vệ môi trường. Kiểm tra, giám sát việc khai thác, kinh doanh, tiêu thụ, sử dụng, vận chuyển trái phép các loài thực vật, động vật hoang dã quý hiếm thuộc danh mục cấm, quản lý hệ thống thu gom, tập trung chất thải rắn thông thường, chất thải nguy hại. Xây dựng các bảng tin, khẩu hiệu tuyên truyền, pano cổ động bảo vệ môi trường ở các nơi có di tích, lễ hội. Đảm bảo ở mỗi di tích đều có hệ thống vệ sinh từng bước đạt chuẩn. Trong quá trình thẩm định, xét duyệt các dự án, chính quyền địa phương cần chú ý tác động của dự án đến môi trường và có những giải pháp xử lý.

Đối với cộng đồng, là những người chủ sở hữu các nguồn tài nguyên, họ có quyền tham gia và hưởng lợi ích hợp pháp từ hoạt động du lịch. Đồng thời, họ cũng có trách nhiệm bảo vệ tài nguyên du lịch, bản sắc văn hoá địa phương; giữ gìn an ninh, trật tự, an toàn xã hội, vệ sinh môi trường; khôi phục và phát huy các loại hình văn hóa, nghệ thuật dân gian, ngành nghề thủ công truyền thống, góp phần nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của người dân địa phương.

Các đơn vị du lịch lữ hành cần tuân thủ quy định về bảo vệ môi trường ở các khu, điểm du lịch và trên các tuyến du lịch; tích cực tham gia bảo vệ môi trường tại nơi doanh nghiệp tổ chức chương trình du lịch, khắc phục hậu quả do sự cố tác động đến môi trường, khuyến khích và hướng dẫn khách du lịch tự mang rác đến địa điểm tập kết theo quy định. Khách du lịch phải tuân thủ các quy định và chỉ dẫn về bảo vệ môi trường, có ý thức giữ gìn vệ sinh, bảo vệ môi trường, không có những hành vi làm ảnh hưởng đến cảnh quan.

ĐỐI VỚI HUYỆN CÔN ĐẢO

Thực hiện Chỉ thị số 21/CT-UBND, ngày 23/9/016 của UBND tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu về việc tăng cường công tác bảo đảm môi trường du lịch trên địa bàn tỉnh. UBND huyện Côn Đảo đã chỉ đạo Phòng Tài nguyên và Môi trường, Phòng Văn hóa và Thông tin, Ban Quản lý các Khu du lịch và các cơ quan chức năng liên quan các nhiệm vụ trọng tâm như sau:

Tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến sâu rộng trong nhân dân nhằm xây dựng phong cách ứng xử văn minh, lịch sự, đảm bảo an ninh, an toàn, vệ sinh môi trường để phát triển du lịch trên địa bàn huyện. Tăng cường công tác quản lý vỉa hè, lòng lề đường, bảo đảm thông thoáng, vệ sinh; xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân kinh doanh dịch vụ lấn chiếm vỉa hè, lòng lề đường gây mất trật tự; cấm các hình thức ăn uống trên vỉa hè.

Tăng cường công tác chỉ đạo, kiểm tra thường xuyên việc thực thi các quy định của pháp luật về môi trường du lịch, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm theo quy định của pháp luật. Kiểm tra, giám sát việc chấp hành quy định về bảo vệ trật tự xã hội, vệ sinh môi trường, ngăn chặn bán hàng giả, hàng kém chất lượng tại khu, điểm du lịch. Tăng cường hiệu quả đường dây nóng để tiếp nhận, giải quyết và phản hồi thông tin kịp thời đến du khách.

       Người dân Côn Đảo hưởng ứng ngày môi trường trồng cây ở bãi biển Lò Vôi

Yêu cầu các đơn vị kinh doanh dịch vụ du lịch chấp hành nghiêm túc các quy định của pháp luật về an toàn vệ sinh thực phẩm, bảo vệ môi trường, an ninh trật tự, giá cả. Bố trí phương tiện, nhân viên để kịp thời thu gom, xử lý rác thải, chất thải, tạo môi trường du lịch văn minh, lịch sự, sạch sẽ. Nâng cao chất lượng phục vụ khách du lịch, đảm bảo an toàn cho khách du lịch và bảo vệ môi trường sinh thái. Tập trung nâng cao chất lượng đội ngũ hướng dẫn viên, thuyết minh viên. Các khu, điểm du lịch phải bố trí nhân viên hướng dẫn, hỗ trợ khách du lịch, bảo đảm trật tự, văn minh; ưu tiên người cao tuổi, người khuyết tật, trẻ em và người có trẻ em đi cùng.

Nhằm tạo môi trường du lịch Côn Đảo xanh - sạch - đẹp, đảm bảo an ninh trật tự, an toàn và thu hút ngày càng đông đảo du khách trong nước và quốc tế đến tham quan, nghỉ dưỡng tại địa phương.

Nguồn:  Bài, ảnh: Hải Nhân